کد مطلب:1386 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:25

گنجینه پرسمان » اجتماعي و فرهنگي

20: تعريف رفتار چيست؟

رفتار عبارتست از هر نمود و عمل و موضع گيري كه از انسان در زندگي مادّي و معنوي بروز مينمايد. و اين يك مفهوم عامّ است كه شامل همه انواع گفتار و كردار و نمودهاي عقلاني و عاطفي و انعكاسي و اضطراري... بوده و هر نمودي را كه از علّت و انگيزهاي بروز مينمايد در بر ميگيرد. اين مفهوم عامّ براي رفتار, شامل همه فعاليّتهاي مغزي و رواني آدمي ميباشد. چنانكه هر گونه گفتار و عمل و انتخاب و حركات ديني, اخلاقي, سياسي, حقوقي, اقتصادي, هنري, ابداعي, ادبي, جنگي و صلحي نيز, رفتارهاي آدمي محسوب ميگردند. امّا سكون و عدم حركت, آيا ميتوان گفت: سكون كه همان عدم حركت است نيز مشمول مفهوم رفتار آدمي ميباشد؟ بايد گفت: عدم حركت بر دو نوع عمده تقسيم ميگردد:
نوع يكم ـ عدم حركت بجهت نبودن انگيزه و عامل براي حركت. مانند نخوردن غذا بجهت گرسنه نبودن و عدم استعمال دوا بجهت تندرست بودن. اين نوع از عدم حركتها را نميتوان رفتار ناميد, زيرا هيچ عمل و حركتي وابسته به عامل و انگيزه از انسان بروز ننموده است, تا رفتار ناميده شود.
نوع دوم ـ عدم حركت با وجود عامل و انگيزهاي كه قدرت تحريك داشته باشند, اگر انسان در برابر انگيزهاي كه قدرت تحريك دارد, خودداري و مقاومت نمايد و قدرت تحريك انگيزه را با خودداري دروني خنثي كند, رفتاري در آن مورد ابراز كرده است, چنانكه در انتخاب شخصي براي نمايندگي به يك صنف, يا به يك جامعه اتّفاق ميافتد. همانگونه كه كسي كه براي شخص مفروض رأي مثبت ميدهد, رفتاري از خود نشان داده است, همانطور هم كسي كه رأي منفي داده است, رفتاري از خود ابراز كرده است, حتّي كسي كه رأي ممتنع ميدهد نيز رفتاري را بروز كرده است, زيرا در برابر انگيزه رأي مثبت, خودداري كرده و يا رأي منفي داده است.

---

ترجمه و تفسير نهج‎البلاغه ج 16
آية الله محمدتقي جعفري